صولت احمدی // هر ساله و در اواخر شهریورماه، زنبورداران از سراسر کشور برای استفاده از طبیعت جنوب کشور جهت برداشت عسل پاییزه از درخت کُنار و همچنین زمستان گذرانی ، بزرگترین مهاجرت در نوع خود (با بیش از دو میلیون کلنی) در جهان را انجام می دهند. جالب است بدانید که عسل ، باارزشترین […]
صولت احمدی // هر ساله و در اواخر شهریورماه، زنبورداران از سراسر کشور برای استفاده از طبیعت جنوب کشور جهت برداشت عسل پاییزه از درخت کُنار و همچنین زمستان گذرانی ، بزرگترین مهاجرت در نوع خود (با بیش از دو میلیون کلنی) در جهان را انجام می دهند.
جالب است بدانید که عسل ، باارزشترین محصول تولیدی زنبورداران (از نظر ارزش ریالی) نیست بلکه زهر زنبور عسل (که پس از فرآوری میتوان آن را به قیمت تقریبی هر گرم حدود ۵۰۰ دلار به کشورهای دیگر صادر کرد) در رتبه اول، ژله رویال نیز (که قیمت هر کیلوگرم آن حدوداً ۴۰ میلیون تومان است) در رتبه دوم، بره موم در رتبه سوم، گرده گل در رتبه چهارم و نهایتاً عسل در رتبه پنجم قرار دارد.
پرورش دهندگان زنبور عسل، با توجه به طبیعت چهار فصل ایران و در پیش گرفتن شیوه «مهاجرت فصلی» چهار دوره ؛ برداشت بهاره ، برداشت تابستانه ، برداشت پاییزه و زمستان گذرانی را در تقویم کاری سالانه خود دارند که استان های جنوبی کشور به ویژه خوزستان به دلایل مختلف، بهترین شرایط را حداقل برای سه دوره دارند؛
برداشت بهاره ؛ به دلیل وجود باغات مرکبات، مزارع کلزا، گل‌های خودروی بهاری مانند خارمریم و . .
برداشت تابستانه ؛ که به دلیل افزایش دما و مهاجرت همه زنبورداران به مناطق سردسیر، استان های جنوبی از آن بی بهره اند.
برداشت پاییزه ؛ به دلیل وجود پرشمار درختان کنار که مرغوبترین عسل در کشور را دارند.
زمستان گذرانی ؛ که به دلیل زمستان معتدل و پوشش گیاهی خصوصاً بادام کوهی و گل های (گرده دار) خودرو، مقصد همه زنبورداران کشور بوده است تا ضمن افزایش تولید مثل زنبورها به تکثیر کلنی ها، تولید ژله رویال و زهر زنبور عسل بپردازند.
استان خوزستان علاوه بر دارا بودن شرایط فوق، بعنوان دهمین استان کشور از نظر وسعت و همسایگی و ارتباطات گسترده با کشورهای عربی، به صورت بالقوه توان تبدیل شدن به مهمترین مرکز جذب پرورش دهندگان زنبور در سه فصل متوالی و قطب تولید و صادرات محصولات مرتبط با پرورش زنبور را دارد اما متأسفانه آنگونه که باید، نتوانسته است در این زمینه به جایگاهی مناسب دست یابد. در حالیکه استانهایی مانند خراسان شمالی (رتبه اول تولید زهر زنبور عسل) ، خراسان رضوی (رتبه اول تولید ژله رویال) ، بوشهر ( رتبه اول تولید عسل کُنار) آذربایجان غربی (رتبه اول تولید عسل) آذربایجان شرقی (رتبه اول صنایع بسته بندی عسل) اصفهان (رتبه اول صادرات عسل) با توان بالقوه ای به مراتب ضعیف تر از استان خوزستان توانسته اند با برنامه ریزی مناسب، بسیار موفق تر عمل کنند.
برای برون رفت از این وضعیت و بهره برداری از توان بالقوه استان خوزستان راه حل های مختلفی برای فراهم کردن شرایط مناسب جهت افزایش حضور زنبورداران کشور، بالا بردن میزان تولید، سرمایه گذاری در صنایع جانبی زنبورداری در استان وجود دارد که مدیران استانی در نهادهایی مانند جهاد کشاورزی، منابع طبیعی ، شهرداری‌ها و همچنین سمن ها و شهروندان می‌توانند انجام دهند که مهمترین آنها «احیای فرهنگ کاشت و پرورش گسترده درخت کُنار در مراتع، زمینهای کشاورزی، و جایگزینی آن با درختان غیرمثمر و غیر بومی (مانند کنوکارپوس و . . ) در فضای سبز شهری» است که در صورت اجرای موفق این راه حل، درخت کُنار به تنهایی میتواند بار توسعه‌ی این مقوله را به دوش بکشد. برای مشخص شدن توان واقعی درخت کنار، شاید بهتر باشد میزان برداشت عسل در هر هکتار از گیاهان (منابع برداشت عسل) را با هم مقایسه کنیم؛
درخت کُنار؛ ۷۵۰ کیلوگرم از هر هکتار شلغم؛ ۱۰۰ تا ۵۰۰ کیلوگرم از هر هکتار پنبه ؛ ۱۰۰ تا ۲۰۰ کیلوگرم از هر هکتار مرکبات (پرتقال)؛ ۸۰ تا ۱۲۰ کیلوگرم از هر هکتار کُلزا؛ ۵۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم از هر هکتار درخت سیب؛ ۵۰ تا ۸۰ کیلوگرم از هر هکتار
پس جای تعجب نخواهد بود اگر بخواهیم در خوزستان ، به ویژه اکنون که زمان مناسب برای کاشت نهال فرا رسیده است؛ «درخت کُنار را دریابیم» تا در درازمدت و با کمترین هزینه، توسعه پایدار در یکی از زیرمجموعه های اقتصاد کشاورزی را رقم بزنیم.
Δ