صولت احمدی //روز ۲۱ فوریه از طرف یونسکو به عنوان روز جهانی زبان مادری ( International Mother Language Day) نامگذاری شده‌است. نامگذاری این روز در کنفرانس عمومی یونسکو در سال ۱۹۹۹ به منظور کمک به تنوع زبانی و فرهنگی انجام شده‌است. مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز به دلیل اهمیت زیاد آن، سال ۲۰۰۸ را […]
صولت احمدی //روز ۲۱ فوریه از طرف یونسکو به عنوان روز جهانی زبان مادری ( International Mother Language Day) نامگذاری شده‌است. نامگذاری این روز در کنفرانس عمومی یونسکو در سال ۱۹۹۹ به منظور کمک به تنوع زبانی و فرهنگی انجام شده‌است. مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز به دلیل اهمیت زیاد آن، سال ۲۰۰۸ را سال جهانی زبانها اعلام کرد.
اما دلیل نامگذاری روز جهانی زبان مادری از زمانی آغاز شد که در سال ۱۹۵۲ دانشجویان دانشگاه‌های مختلف شهر داکا پایتخت امروزی کشور بنگلادش که در آن زمان پاکستان شرقی نامیده می‌شد و هنوز مستقل نشده بود، از جمله دانشجویان دانشگاه داکا و دانشکدهٔ پزشکی آن تلاش جهت ملی کردن زبان بنگالی به عنوان دومین زبان پاکستان (در کنار زبان اردو) تظاهرات مسالمت‌آمیزی در این شهر براه انداختند. به دنبال این حرکت دانشجویان، پلیس به آنها تیراندازی کرده و عده‌ای از آنها کشته شدند. بعد از استقلال بنگلادش از پاکستان و به درخواست این کشور، برای نخستین‌بار سازمان یونسکو در ۱۷ نوامبر سال ۱۹۹۹ روز ۲۱ فوریهٔ (برابر با دوم و گاهی سوم اسفند) را روز جهانی زبان مادری نامید و از سال ۲۰۰۰ این روز در بیشتر کشورها گرامی داشته می‌شود و برنامه‌هایی در ارتباط با این روز برگزار می‌گردد.
در ایران نیز برای نخستین‌بار به مناسبت روز جهانی زبان مادری دوم اسفندماه سال ۸۲ برابر با ۲۱ فوریهٔ سال ۲۰۰۴ میلادی مراسمی در دانشگاه علم و صنعت، توسط دانشجویان ترک‌زبان دانشگاه تهران برگزار شد.
دلیل اهمیت زبان مادری برای گروههای اجتماعی (قومی، ملی، اقلیت ها) این است که در کنار مولفه های دیگر مانند؛ سرزمین مادری، میراث فرهنگی ، مفاخر و قهرمانان ، تاریخ و ادبیات بعنوان شاخص‌های هویت بخش اجتماعی هستند که به دلایل مختلف ممکن است محدود یا کمرنگ شوند و یا حتی به دست فراموشی سپرده شوند.
شاید بتوان تغییر سبک غالب زندگی از سنتی به مدرن را مهمترین دلیل در این زمینه برشمرد چرا که افراد، برای برقراری ارتباط با دیگر شهروندان هموطن ناچار به استفاده از زبان رسمی مشترک و برای ارتباط با افراد غیر هموطن نیز ناچار به استفاده از زبان های پرکاربرد در سطح بین‌المللی هستند که این امر در گذر زمان و به مرور باعث استفاده کمتر از زبان های مادری خواهد شد و به تبع آن محدود شدن واژگان لغات این زبانها، کمرنگ شدن و نهایتاً فراموشی آن را در پی خواهد داشت.
بهترین راه برای جلوگیری از تشدید این روند، علاوه بر استفاده از زبان مادری در محاورات روزمره با هموندان ، ایجاد زمینه برای به کار بردن زبان مادری در مناسبت های مختلف، برگزاری رویدادهای فرهنگی، تولید محتوا با زبانهای مادری و انتشار آنها است تا آینده حسرت از دست رفتن زبانهای مادری ما را دل آزرده نسازد.
Δ